Artikel - Kostbare sport

Sport op wereldniveau vergt de nodige inspanning. Wat krijg je ervoor terug?

Veel kinderen dromen ervan om topsporter te worden. Van je hobby je beroep maken is natuurlijk geweldig en dan hebben we het nog niet eens over de roem en het salaris.

Er gaat veel geld om in de sportwereld, maar niet zonder de nodige risico’s. Breek je door? Wint je team de finale en het prijzengeld? Wat gaat de organisatie van een evenement kosten en wat gaat het opleveren?

Sporterssalarissen en waarde van clubs

De rijkste Nederlandse sporter in 2019 is honkballer Xander Bogaerts met €153 miljoen euro per jaar. Arjen Robben verdient 64 miljoen per jaar en Max Verstappen 40 miljoen. Het salaris is zeker niet bij alle sporten even hoog. Daarbij verschilt het salaris tussen de mannen en vrouwen, met name bij het voetbal. Wereldvoetbalster van het jaar 2017 Lieke Martens verdient bijvoorbeeld 200.000 euro per jaar bij FC Barcelona. Lionel Messi verdient in dat jaar hetzelfde, maar dan voor drie dagen. De salarissen liggen in het vrouwenvoetbal tussen de 700 en 2300 euro per maand. Die van de mannen in de eredivisie: gemiddeld op 280.000 euro per jaar.

Het prijzengeld voor nationale teams op het WK Vrouwen van 2019 is verdubbeld naar 30 miljoen dollar. Dat is nog steeds niet veel vergeleken met de prijzenpot van 400 miljoen dollar voor de mannen op het WK in 2018.

Hoeveel een topsporter verdient hangt onder meer af van sponsoring. Max Verstappen dankt zijn inkomsten voor een groot deel aan grote sponsorcontracten. Dat is het waard voor bedrijven als hun omzet groeit dankzij de toegenomen naamsbekendheid. Steeds meer organisaties uit China, Rusland, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten steken miljoenen in voetbalclubs. Real Madrid was met hoofdsponsor Emirates de eerste club in de geschiedenis die een omzet van meer dan 750 miljoen euro realiseerde.

Naast sponsoring zijn ticketverkoop, opbrengst van tv-gelden en de verkoop van merchandise de voornaamste inkomstenbronnen voor organisatoren, clubs en dus voor sporters. Tickets voor de finale van het WK vrouwenvoetbal 2019 gaan bijvoorbeeld al voor 2000 euro over de toonbank. Tv-zenders hebben honderden miljoenen euro’s over voor de uitzendrechten van de Champions League.

Sportprestaties geven vertrouwen. Ook consumentenvertrouwen.

Sport kan veel emotie opwekken. DNB’ers deden onderzoek naar de prestaties tijdens EK’s en WK’s van het Nederlands elftal over een periode van 25 jaar. Als het elftal snel wordt uitgeschakeld, heeft dat niet alleen effect op de bieromzet en verkoop van oranje vlaggetjes. Ook over de economie worden we somberder.

Dergelijke niet-economische factoren (naast sportprestaties ook klimaat en terrorismedreiging) verklaren voor een deel –soms grotendeels – het verschil tussen het echte consumentenvertrouwen, zoals gemeten door het CBS en het te verwachten vertrouwen, puur op basis van economische gronden (basisvertrouwen). Als Dafne Schippers, Sven Kramer, of Max Verstappen wint, stemt dat de gemiddelde Nederlander positief en dat geeft vertrouwen. Economische factoren wegen nog wel het zwaarst. Toenemende werkloosheid weegt natuurlijk zwaarder dan een regenbui.

Evenementen

Het WK voetbal, de Formule 1, de Olympische Spelen of de start van een grote wielerronde zoals de Tour de France; allemaal enorme sportevenementen met wereldwijde aandacht. De landen en steden die als gastheer van het evenement optreden ontvangen mensen van over de hele wereld en voor een korte periode staat het land in het middelpunt van de wereldwijde belangstelling.

De organisatie en investeringen in onder meer infrastructuur en faciliteiten lopen vaak in de miljarden. Toch kan het een stad of land heel wat opleveren om zo’n groot evenement te organiseren. Maar wat?

2015 – Utrecht, Nederland - Start Tour de France
Kosten: 25 miljoen euro
Bezoekers: 370.000
Waardering van bezoekers: 8.4
Mediawaarde: 33 miljoen euro
Uitzending in: 188 landen
Kijkcijfers evenement wereldwijd: 3,5 miljard

2016 - Rio de Janeiro, Brazilië - Olympische Spelen (zomer)
Kosten: 11,9 miljard euro
Kaarten verkocht: 91%

2017 – Nederland – EK Voetbal Vrouwen
Kosten: 5,6 miljoen euro (schatting vooraf)
Economische impact: 22,6 miljoen euro

2018 – PyeongChang, Korea - Olympische Spelen (winter)
Kosten: 8 miljard euro tot 12,8 miljard dollar
Kaarten beschikbaar: 1 miljoen
Kijkcijfers openingsceremonie wereldwijd: 300 miljoen
Kijkcijfers evenement wereldwijd: 5 miljard (schatting vooraf)

2020-2022 – Zandvoort, Nederland – Formule 1
Kosten: 40 miljoen euro
Verwachte opbrengst: 28 – 60 miljoen euro

Kosten van een sportevenement

Het organiseren van een sportevenement kost miljoenen, of zelfs miljarden. Voor de Grand Prix van Nederland in 2020-2022 is in totaal zo’n 40 miljoen euro nodig. Daarvan wordt het circuit klaargemaakt (veiligheidsvoorzieningen, tribunes, pitstraat, uitloopstroken en grindbakken) en de eerste race georganiseerd. De fee van zo’n 20 miljoen euro per jaar is een belangrijke kostenpost.

Kosten voor het aanpassen van de infrastructuur in de regio zijn dan nog niet meegenomen in de berekening.

Baten

Het WK (kosten €10 miljard) en de Olympische Spelen (kosten €12 miljard) in Brazilië moesten een hoop brengen. De slechte infrastructuur zou een boost krijgen en naast nieuwe stadions zou er ook geïnvesteerd worden in de gezondheidszorg. Veel van deze mooie beloften zijn niet of maar half ingelost. De aanleg van de stadions is vier keer duurder geworden dan begroot en veel projecten zijn uiteindelijk niet doorgegaan of teruggebracht tot een fractie van wat de bedoeling was. Er stonden nog wel inkomsten uit reclame en toerisme tegenover. Die worden voor het WK geraamd op acht miljard euro.

De inkomsten van de GP van Nederland zouden volgens een haalbaarheidsstudie tussen de €28 en €60 miljoen moeten liggen. Aangezien er 40 miljoen euro nodig is om het evenement te organiseren is het dus de vraag wat er onder de streep overblijft. Toch wordt verwacht dat de gemeente Zandvoort 32 miljoen euro overhoudt (belastingen, parkeerkosten). De regio als geheel zou 53 miljoen moeten kunnen verdienen. Met 125.000 bezoekers per dag wordt er in een raceweekend namelijk zo'n 23 miljoen euro verdiend.

De indirecte inkomsten, zoals voor horeca-eigenaren, zijn hierin niet meegenomen. De prijs voor een tweekamerappartement in Zandvoort in het bewuste weekend heeft al voor €12.500 op een reserveringssite gestaan. Daarnaast is er met een dergelijk evenement ook winst voor ‘het merk Nederland’. Je staat als land op de kaart en er komen nieuwe mogelijkheden voor evenementen langs.

Politiek maatschappelijke baten

De evenementen werken ook door in de politiek. Deelname van Noord-Korea aan de Olympische Spelen in Korea was een belangrijke stap om het conflict tussen de landen bespreekbaar te maken. Maatschappelijke winst vanuit de Olympische gedachte: ten tijde van de oude Grieken was er een wapenstilstand zodat iedereen in veiligheid van de Spelen kon genieten.

Wanneer is een mondiaal sportevenement volgens jou een succes? Maak de opdrachten en trek je eigen conclusies.

3. Opdrachten

Bronnen: